ارتباط پرولاکتین و هیپوفیز: +9از نظر آناتومیکی هیپوفیز دو بخش مجزا تقسیم می شود که منشا جنینی و عملکرد متفاوتی دارد.شامل بخش قدامی یا آدنو هیپوفیز که شش هورمون تولید می کند و بخش هیپوفیز خلفی یا نوروهیپوفیز که از این بخش دو هورمون آزاد می شود.
پرولاکتین در گردش خون به سه شکل دیده می شود:
الف: پرولاکتین منومری یا پرولاکتین کوچک با جرم مولکولی 23kD
ب:پرولاکتین دیمری یا پرولاکتین بزرگ با جرم مولکولی 48-56 کیلو دالتون
ج:پرولاکتین پلیمری یا پرولاکتین بزرگ بزرگ (ماکروپرولاکتین) با جرم مولکولی 100kD
پرولاکتین از نظر ساختمانی مشابه هورمون رشد بوده و سنتز آن در سلولهای لاکتوتروف(ماموتروف)هیپوفیز قدامی صورت می گیرد.
پرولاکتین هورمون اصلی در شروع و نفظ تولید شیر است.طی دوران بارداری استروژن مانع اثر پرولاکتین در تولید شیر می شود ولی بعد از زایمان با کاهش هر دو هورمون استروژن و پروژسترون تولید شیر شروع می شود.همچنین پرولاکتین با مهار ترشح GnRh از هیپوتالاموس سبب کاهش ترشح LH و FSH از هیپوفیز می شود.
به دنبال زایمان و تغذیه نوزاد با شیر مادر غلظت پرولاکتین بالا باقی می ماند.میزان ACTH هم که با استرس افزایش می یابد می تواند منجر به افزایش مقادیر پلاسمایی پرولاکتین گردد.
پرولاکتین جزء هورمونهای استرس می باشد.بنابراین استرس و فعالیت و مکیدن نوک پستان منجر به افزایش پرولاکتین می شوند.مکیدن محرک اصلی فیزیولوژیکی آزادسازی پرولاکتین است.
همانند سایر هورمون های هیپوفیز قدامی ترشح پرولاکتین به صورت ضربانی و دوره ای است که کمترین غلظت آن در اواسط روند و بیشترین میزان آن به فاصله کوتاهی بعد از خواب عمیق یافت می شود.بیشترین مقادیر پرولاکتین معمولا بین ۴ تا ۷ صبح وجود دارد.
پرولاکتین مونومری بیشترین فعالیت بیولوژیکی را در گردش خون دارد.ماکروپرولاکتین شامل تجمعاتی از پرولاکتین مونومری و همچنین کمپلکس پرولاکتین با ایمونوگلبولین G است.
سندروم شیهان چی هستش؟
نگران نباشید و استرس نگیرید الان خودم میگم کاهش پرولاکتین خون به تنهایی اهمیت چندانی ندارد و معمولا این حالت قسمتی از کم کاری کل هیپوفیز مثلا سندروم شیهان می باشد
در آقایان هایپرپرولاکتینمی منجر به تولید تستسترون و کاهش اسپرماتوژنز شود که از نظر بالینی به شکل کاهش میل جنسی و کاهش توانایی جنسی و ناباروری نمایان می شود.از عوارض دیگر هایپرپرولاکتینمی گالاکتوره و ژینکوماستی می باشد
عارضه ای نادر در زنان که طی زایمان خونریزی زیادی داشته اند دچارش می شوند.خونریزی شدید غده هیپوفیز را تحت تاثیر قرار داده و باعث می شود بیمار دچار علائم کم کاری هیپوفیز شود اما هایپرپرولاکتینمی شایع ترین ناهنجاری هیپوتالاموس هیپوفیزی است که در اندوکرینولوژی بالینی با آن مواجه می شویم.مهمترین عوارض هیپرپرولاکتینمی شامل:الف: آمنوره:قطع خونریزی در خانم های بالغ و عدم خونریزی قاعدگی به هنگام بلوغ.
ب:الیگومنوره:که چرخه قاعدگی بیش از ۳۵ روز می شود که طبیعی آن ۲۱ تا ۳۵ روز است.
ج:عدم تخمک گذاری می باشد. در زمان بارداری میزان پرولاکتین به شکل پیش رونده ای افزایش می یابد.در زمانی که تغذیه نوزاد با شیر مادر نیست معمولا طی سه هفته بعد از زایمان به میزان پایه می رسد.میزان پرولاکتین در جنین و نوزادان بالاست و طی چند ماه ابتدایی کاهش می یابد.
شرایط انجام آزمایش هورمونی پرولاکتین:
شرایط انجام تست پرولاکتین:زمان مناسب جهت نمونهگیری برای انجام آزمایش، صبح هنگام و حداقل 2 ساعت بعد از بیدار شدن از خواب میباشد.توصیه میشود قبل از نمونهگیری از پیادهروی، ورزش و هر نوع فعالیت بدنی اجتناب شود.شب قبل از آزمایش، از پوشیدن لباس تنگ بخصوص در ناحیه سینه اجتناب شود.حداقل طی 12 ساعت قبل از آزمایش تماس جنسی و تحریک سینه انجام نشده باشد.استرس، جراحی اخیر یا حتی ترس از آزمایش خون میتواند سطح پرولاکتین را بالا ببرد. در صورت وجود موارد ذکرشده آزمایشگاه را مطلع نمایید.داروهایی مانند داروهای ضدبارداری خوراکی، داروهای ضدافسردگی، فنوتیازینها، رزپین، آنتی هیستامینها، رزرپین، وراپامیل، متیل دوپا، مخدرها، داروهای ضدبارداری خوراکی و استروژن باعث افزایش و داروهایی مانند دوپامین، لوودوپا، کلونیدین باعث کاهش پرولاکتین میشوند. در صورت مصرف این داروها آزمایشگاه را مطلع نمایید.
www.azadilab.com