بسیاری از بیماریهایی که به لطف بررسیهای منظم سلامت زود تشخیص داده میشوند، قبل از ایجاد مشکلات جدیتر قابل درمان هستند. علاوه بر بررسی های سلامت عمومی، آزمایش های دوره ای و کنترل زنان می تواند حیاتی باشد. بیماری های زنان انواع مختلفی دارند و هر کدام علائم خاص خود را دارند. موارد زیر نمونههای از انواع بیماری زنان میباشند.
- بیماری های دستگاه تناسلی
- سرطان تخمدان
- سرطان پستان
- سرطان دهانه رحم
- کیستهای تخمدان
- چسبندگی رحم
انجام آزمایش برای تشخیص کدام عفونتهای منتقله از طریق ارتباط جنسی توصیه میشود؟
بیماریهای عفونی جنسی، طیف گستردهای از بیماریها را شامل میشوند. برای تعیین نوع آزمایشی که میبایست انجام شود، بهتر است با پزشکتان مشورت کنید. او به شما توصیه میکند تا برای تعیین وضعیت ابتلا به این بیماریها، کدام آزمایش را انجام دهید. انواع بیماریهای مقاربتی که با آزمایش مشخص میشوند عبارتاند از:
- کلامیدیا (Chlamydia)
- سوزاک (Gonorrhea)
- بیماری نقص سیستم ایمنی بدن (HIV)
- هپاتیت بی (Hepatitis B)
- سیفلیس (Syphilis)
- تریکوموناس (Trichomoniasis).
بیماریهای مقاربتی میتوانند باکتریایی باشند، مانند کلامیدیا، سوزاک و سفلیس یا ویروس عامل ایجاد آن باشد، مثل تبخال یا زگیل تناسلی، ایدز HIV و HPV (ویروس پاپیلوم انسانی، نوعی ویروس است که بیشتر از همه در زمان آمیزش جنسی و از طریق تماس مستقیم بین پوست افراد انتقال مییابد. بیش از ۱۰۰ نوع مختلف از HPV وجود دارد که معمولاً بدون علامت هستند).
بیماریهای مقاربتی ممکن است از طریق مایعات بدن (خون، بزاق، منی، ترشحات واژن) با تماس مستقیم با پوست ایجاد شود. همچنین برخی از STDها احتمال دارد از طرف مادر، در هنگامی که جنین داخل رحم است، موقع زایمان یا از طریق شیردهی به نوزاد منتقل شود.
تشخیص سرطان تخمدان با استفاده از روش های غیر تهاجمی نظیر آزمایش CA125, HE4و محاسبه فاکتور ROMA
CA-125 پروتئینی است که در سطح بسیاری از سلول های سرطانی تخمدان یافت می شود همچنین ممکن است در سایر سرطان ها و سلول های نرمال نیز مشاهده شود آزمایش CA-125 برای بررسی روند چگونگی سرطان تخمدان و یا عود مجدد آن به کار می رود. سرطان تخمدان جزء 5 سرطان شایع کشنده در زنان است.
آزمایش CA-125 در چه مواردی استفاده می شود؟
- بررسی عملکرد تاثیر درمان در بیماران مبتلا به به سرطان تخمدان: کاهش میزان CA-125 اغلب به معنی موثر بودن روند درمان است.
- بررسی عود سرطان تخمدان
- بررسی منشاء سرطان در مواقع متاستاز
- بررسی امکان وجود سلول های سرطانی به همراه تست HE4 (تست CA-125 به تنهایی روش قطعی جهت غربالگری سرطان تخمدان نمی باشد)
آزمایش HE4 به سنجش میزان پروتئین 4 اپیدیدیم انسانی در خون می پردازد. HE4 نشانگری برای تشخیص زود هنگام سرطان تخمدان و همچنین پایش روند پیشرفت و عود بیماری می باشد. این پروتئین محصول ژن WFDC2 است که بیان آن در بیماران مبتلا به کارسینوم تخمدان و اندومتریال افزایش می یابد.
ترکیب اندازه گیری HE4 وCA-125 در غالب شاخص Roma(Risk of Ovarian Cancer Malignancy) می تواند به عنوان یک آزمون غربالگر در تشخیص اولیه سرطان تخمدان و افتراق آن از سایر بیماری ها کمک کننده باشد
انواع آزمایش خون برای سرطان سینه
دو نوع اصلی آزمایش خون برای سرطان سینه وجود دارد:
- تومور مارکرها: تومور مارکرها پروتئینهایی هستند که توسط سلولهای سرطانی یا سایر سلولهای بدن در پاسخ به سرطان تولید میشوند. برخی از تومور مارکرها به طور خاص با سرطان سینه مرتبط هستند، در حالی که برخی دیگر ممکن است در سایر شرایط نیز افزایش یابند.
- آزمایش ژنتیک: آزمایش ژنتیک به دنبال تغییرات ژنتیکی خاصی در سلولهای بدن است که میتواند با سرطان سینه مرتبط باشد.
آزمایش ژنتیک برای سرطان سینه
BRCA1 و BRCA2: ژنهایی هستند که مسئول ترمیم DNA هستند. جهش در این ژنها میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه و سایر سرطانها را افزایش دهد.
ATM و CHEK2; ATM و CHEK2 ژنهایی هستند که مسئول تنظیم چرخه سلولی هستند. جهش در این ژنها میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه و سایر سرطانها را افزایش دهد.
TP53 : TP53 ژنی است که مسئول شناسایی و ترمیم سلولهای آسیبدیده است. جهش در این ژن میتواند خطر ابتلا به سرطان سینه و سایر سرطانها را افزایش دهد
تشخیص سرطان دهانه رحم به چه صورت انجام می شود
ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV معمولا به عنوان یکی از عوامل اصلی سرطان دهانه رحم مطرح است و با انجام تست پاپ اسمیر میتوان تشخیص آن را تسریع بخشید
اگر علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی از واژن یا درد در حین رابطه جنسی داشته باشید، باید به وجود سرطان دهانه رحم شک کنید. پزشک اولیه یا متخصص زنان اغلب می تواند آزمایش های لازم برای تشخیص پیش سرطان ها و سرطان ها را انجام دهد و همچنین ممکن است بتواند پیش سرطان را درمان کند. در صورت تشخیص سرطان تهاجمی، پزشک باید شما را به یک متخصص زنان و زایمان ارجاع دهد
علائم ابتلا به کیست تخمدان
- قاعدگیهای نامنظم
- دردهای شدید در قاعدگی
- درد غیرطبیعی هنگام نزدیکی
- حساس شدن سینهها
- نفخ شکم
- بالا رفتن بیدلیل
- وزن حالت تهوع
تست های مهم و آزمایشات مورد نیاز برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)
تست های تشخیصی برای این بیماری شامل آزمایش های هورمونی که از نمونه خون شما انجام می شود و همچنین معاینه بدنی ، تاریخچه پزشکی و سونوگرافی است.
آزمایشات هورمونی برای تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک
پزشک ممکن است تعدادی از آزمایش های هورمونی که از طریق خون برای اندازه گیری سطح چندین هورمون استفاده می شود، توصیه کند. این آزمایشات به رد کردن سایر علل احتمالی ناهنجاری های قاعدگی کمک می کند. آزمایش خون همچنین سطح آندروژن ها را در بدن ارزیابی می کند.
• FSH:
FSH یا هورمون تحریک کننده فولیکول برای ارزیابی مسائل مربوط به باروری ، دسترسی به عملکرد تخمدان ها به همراه عملکرد هیپوفیز استفاده می شود. سطح FSH در صورت وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک در خون کاهش می یابد. برای این آزمایش یک نمونه خون از بازوی شما کشیده می شود. اگرچه ، هیچ آمادگی برای آزمایش لازم نیست اما زمان آزمایش معمولاً با چرخه قاعدگی بیمار در ارتباط است.
LH:
LH یا هورمون لوتئینه کننده (Luteinizing Hormone) برای ارزیابی عملکرد هیپوفیز ، ارزیابی مشکلات باروری و تشخیص رها شدن تخمک از تخمدان استفاده می شود. سطح LH معمولاً برای بیماران مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک بالا می رود. یک نمونه خون از بازو کشیده می شود. برای انجام آزمایش آمادگی خاصی لازم نیست ، اما زمان انجام آزمایش با چرخه قاعدگی خانم ارتباط دارد.
• تستوسترون کل:
آزمایش تستوسترون به تشخیص سطح غیر طبیعی تستوسترون در زنان کمک می کند که به نوبه خود به تشخیص این بیماری و سایر علل ناباروری کمک می کند. سطح تستوسترون معمولاً برای کسانی که دارای PCOS هستند بالا می رود. نمونه صبحگاهی برای این آزمایش ترجیح داده می شود. نمونه خون از بازوی بیمار گرفته می شود.
• آزمایش استروژن:
این آزمایش برای اندازه گیری و نظارت بر سطح استروژن بیمار انجام می شود. سطح غیر طبیعی هورمون یا عدم تعادل هورمونی نشانه ناباروری است. سطح استروژن ممکن است برای کسانی که از سندرم تخمدان پلی کیستیک رنج می برند طبیعی یا بالا باشد. نمونه خون از ورید موجود در بازو گرفته می شود
گلوبولین متصل شونده به هورمون جنسی (SBGH):
• این آزمایش برای ارزیابی زنان مبتلا به علائم و نشانه های هورمون های اضافی مردانه (آندروژن) انجام می شود. این آزمایشات هنگامی پیشنهاد می شود که علائم افزایش یا کاهش اندازه گیری تستوسترون کل با علائم مغایر باشد. در صورت وجود سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است سطح SBGH کاهش یابد. برای انجام آزمایش آمادگی خاصی لازم نیست. نمونه خون از ورید موجود در بازو گرفته می شود.
• آندروستندیون (Androstenedione):
این آزمایش به ارزیابی عملکرد غده آدرنال کمک می کند. ارزیابی غده آدرنال میزان تولید آندروژن را همراه با عملکرد تخمدان ارزیابی می کند. این آزمایش هنگامی توصیه می شود که برخی از علائم خاص سندرم تخمدان پلی کیستیک مانند هیرسوتیسم (زیاد بودن موهای زائد بدن و صورت) ، آکنه ، آمنوره (فقدان دوره ماهانه) یا نازایی مشاهده شود. سطح آندروستندیون معمولاً در شخصی که تحت تأثیر سندرم تخمدان پلی کیستیک قرار دارد بالا می رود. نمونه خون از ورید در بازو گرفته می شود. در مورد زنان در سن قاعدگی ، یک نمونه قبل از دوره قاعدگی یا بعد از آن جمع آوری می شود.
گنادوتروپین کوریونی انسانی (hCG):
این آزمایش برای تأیید حاملگی یا شناسایی حاملگی خارج رحمی انجام می شود. یکی از دلایل اصلی عدم وجود پریود یا دوره های از دست رفته ، بارداری است. آزمایش hCG به رد احتمال بارداری کمک می کند. برای این آزمایش یک نمونه ادرار صبح زود یا یک نمونه خون جمع آوری می شود.
آنتی مولرین هورمون (AMH):
این آزمایش به منظور ارزیابی عملکرد تخمدان و باروری ، تشخیص سندرم تخمدان پلی کیستیک و درک اثربخشی درمان سرطان تخمدان انجام می شود. برای این آزمایش یک نمونه خون از بازو کشیده می شود. افزایش سطح AMH اغلب با سندرم تخمدان پلی کیستیک مشاهده می شود.
پزشک شما ممکن است چند آزمایش دیگر را برای رد شرایط دیگر مانند مشکلات تیروئید ، تومور و هایپرپلازی (تورم اندام ناشی از وجود سلولهای اضافی) را توصیه کند که علائم مشابهی با سندرم تخمدان پلی کیستک دارند.
نقش آزمایش ca125 و کیست تخمدان ضخیم در تشخیص سرطان تخمدان
آزمایش ca125 و کیست تخمدان تنها یکی از آزمایشاتی است که ممکن است برای کمک به تشخیص سرطان تخمدان استفاده شود. اگر علائمی دارید که نگران وجود سرطان هستید، باید در اسرع وقت به یک متخصص زنان خوب مراجعه کنید. متخصص ابتدا سابقه علائم شما را از شما میپرسد و یک معاینه فیزیکی کامل شامل معاینه لگنی انجام میدهد. سپس پزشک ممکن است سونوگرافی شکمی یا واژینال یا برای بررسی دقیقتر سیتیاسکن شکم و لگن را برای یافتن شواهدی از وجود تومور بدخیم تخمدان و همچنین آزمایش ca125 و کیست تخمدان زنان را تجویز کند.