تست RAST یا تست پوستی، کدامیک برای تشخیص آلرژی بهتر است؟
تست Radioallegosorbent test ) RAST) نوعی آزمایش خون برای تشخیص آلرژی درفرد میباشد که خون را ازنظر وجود پادتن igE بررسینموده و نشانگر آن است که فرد به چه موادی آلرژی دارد. آلرژی میتواند از اشکال کمی آزاردهنده تا تهدیدکنندهٔ زندگی متغیر باشد. تستهای آلرژی مشخص مینمایند که فرد به چه موادی آلرژی دارد، درنتیجه میتوان ازپیش با برنامهریزی، ازآن ها پیشگیرینمود. تستRAST جایگزین تست پوستی پریک(Skin prick test) میباشد. تستپوستی پریک، واکنش پوست را به آلرژنهای اختصاصی مشخصمینماید.
• تست RAST چیست؟
نوعی تستخون میباشد که نشان میدهد آیا خون فرد دربرابر مواد خاصی مانند بادامزمینی یا دانهگرده، پادتن دارد یا خیر. این پادتنها ایمونوگلوبولینE یا پادتنigE نام دارند. اگر خون فرد پادتنigE را برای مواد خاصی داشته باشد، به این معنا است که نسبت به آن ماده آلرژی دارد. این پادتنها عامل ایجاد کهیر، خارش، عطسه و دیگر نشانههایی هستند که شخص دراثر تماس با آلرژن تجربه مینماید.
RAST دراصل نامی تجاری میباشد و اکنون نام متداولی بوده و بهاشتباه برای هرتست آزمایشگاهی که برای تشخیص آلرژیها است، بهکارمیرود.
مطابق با خطمشی تشخیص و مدیریت آلرژی موادغذایی آمریکا (DMFA)، روشاصلی تستRAST اکنون منسوخ شدهاست. پزشک بهاحتمال زیاد به جای تستRAST تست خونی دیگری بهنام تست الایزا(ELISA) را تجویزمینماید که به معنی بررسیهای ایمنی مرتبط با آنزیم میباشد(Enzyme-linked immunosorbent assay).
مقایسهٔ تست RAST و تست پوستی:
تستهای آلرژی انواع گوناگونی دارند اما رایجترین آنها تستپوستی یا پینپریک (Pinprick) است.
در تست پوستی، مقدار کمی از آلرژنهای مختلف به وسیلهٔ سوزن روی پوست فرد قرارداده میشود Pinprick. افرادیکه به این مواد آلرژی داشته باشند، دراین قسمتها دچار کهیرخارشدار میگردند. اما در فردی که آلرژی ندارد واکنشی ایجاد نمیشود.
تفاوت تستپوستی با RAST یا الایزا(ELISA) بهشرح زیراست:
• سرعت فرایند تستپوستی سریعتراز تستخونی میباشد. تستپوستی را میتوان در مطب پزشک نیز انجام داد اما برای تستRAST یا الایزا پزشک نمونهٔ خون بیمار را به آزمایشگاه ارسال مینماید.
• سرعت اعلام نتایج: واکنش بدن به تست پوست معمولاً طی ۱۵دقیقه رخ میدهد، اما اعلام نتیجهٔ تستRAST چندروز تا۲ هفته زمان میبرد.
• صحت و دقت: تست پوست نسبت به تستخون از حساسیت بیشتری برخوردار است، اما هردو روش در تشخیص آلرژی دقیق هستند. تفسیر دقیق نتایج تست پوست در افرادی که پوست تیره دارند مشکل میباشد، همچنین مصرف دارو میتواند نتیجه تست را تغییردهد، اما تست خون این گونه مشکل را ندارد.
• بیخطربودن: ممکن است فرد نسبت به آلرژن مورداستفاده در تستپوست دچار واکنش شدیدی شود که البته نادر است، اما چنین خطری در مورد تستRAST یا الایزا وجود ندارد.
• هزینه: تستپوست ارزانتراز تستRAST یا الایزا میباشد و برای برخیاز افراد هزینه انجام آزمایش اهمیت دارد.
در برخیاز موراد پزشک بهجای تستپوستی، تستخون را تجویزمینماید. علت میتواند شامل موارد زیر باشد:
• تست نوزادان یا کودکان؛ زیرا تستخون برخلاف تستپوست با یکبار سوراخنمودن پوست انجام میگردد.
• پیشگیریاز واکنشهایشدید به آلرژن قوی
• امکان مصرف داروهایی که با تستپوستی تداخل دارند.
• کاهش احتمال وخیمشدن بیماریپوستی در مبتلایان به پسوریازیس یا اگزما.
تستRAST درچهمواردی انجاممیشود؟
تست خونRAST و الایزا برای رفع انواع آلرژیها ازجمله آلرژی به موادغذایی، آلرژی به دارو، آلرژیهای فصلی و آلرژی به حیوانات خانگی استفاده میگردند. درکنار تشخیص آلرژی میتوان از تستخون بهعنوان بخشیاز فرایند آزمایش و درمان بهمنظور بررسی پیشرفت آلرژی در کودکان استفاده نمود.
وجود و تغییرات پادتنigE درخون به پزشک در تعیین پیشرفت آلرژی کمک مینماید، متخصصان آلرژی آن را قدمرو رفتن آلرژی(Allergic march) مینامند که در نوزادی آغازشده و تا کودکی ادامه دارد.
پزشکان از انجام تست پوستی برای شیرخواران و نوزادان خودداری مینمایند، با این حال محققان آزمایشخون را برای تشخیص بهموقع آلرژی در شیرخوار توصیهمیکنند که مزایای زیر را دارد:
• امکان آغاز به موقع مداخله درمانی آلرژی
• پیشگیریاز واکنشهای خطرناک آلرژیغذایی در شیرخواران
• امکان پیشگیریاز مبتلاشدن به آسم
• کاهش شیوع اگزما.
روش انجام تست RAST:
روش تستRAST نسبتاً ساده بوده و نیاز به آمادگی ندارد و معمولاً ازدست بیمار نمونه خون گرفتهمیشود. سپس نمونه به آزمایشگاه فرستاده شده و درآنجا ازنظر وجود پادتنهایی که در پاسخ به آلرژنهای مشخصی ایجادشدهاند، مورد مجموعهای از آزمایشها قرارمیگیرد.
صحت نتایج:
براساس نظر موسسه آموزش و تحقیقات آلرژیغذاییآمریکا(FARE)، نتایج ۵۰ الی۶۰ درصداز آزمایشهایخون و پوستی «مثبت کاذب» است، یعنی نتیجه تست حاکیاز ابتلای فرد به آلرژی میباشد، درحالیکه اینطور نیست. اگر تستخون نشاندهندهٔ وجود آلرژن خاصی باشد، احتمال دارد که فرد به آن ماده آلرژی داشته باشد اما این امر قطعی نبوده و برای تایید، آزمایشهای بیشتری موردنیاز میباشد. برای نمونه، ممکناست تستRAST نشاندهندهٔ آلرژی فرد بهموادغذایی مانند نخود باشد، تنها به دلیل اینکه از خانوادهٔ بادام زمینی است که پاسخآلرژیک ایجادمیکند. همچنین سطح پادتنخون لزوماً با تعداد دفعاتی که فرد درمعرض آلرژن قرارگرفته است یا شدت واکنش بهآن، ارتباطیندارد. اگر نتیجهٔ تست برای پادتن خاصی مثبت باشد [که igE اختصاصی مثبت (Positive specific) نام دارد]، نشاندهندهٔ این امر است که احتمالاً فرد درمعرض آلرژن قرارگرفته؛ اما بهاینمعنا نیست که فرد قطعاً به آن ماده آلرژی دارد. نتایج مثبت کاذب سبب میگردد تا پزشک نتایج تستRAST را با درنظرگرفتن پیشینه پزشکی کلی بیمار (بهویژه اینکه فرد چندبار درمعرض آلرژن قرارگرفته است) بررسی نماید.