هورمون آدرنو کورتیکوتروپیک (ACTH)
کاربرد رایج این هورمون جهت کمک به تشخیص اختلالات عملکردآدرنوکورتیکال ACTH و سطح کورتیزولی به منظور افتراق دادن بیماریهای آدیسون و کوشینگ میباشد.
فاکتور آزادشده از هیپوتالاموس باعث آزاد سازی هورمون کورتیکوتروپین (ACTH) از بخش قدامی غده هیپوفیز میشود.
نتایج تست های ACTH و کورتیزول با هم ارزیابی میشوند زیرا به طور معمول تغییر در هر کدام باعث تغییر در دیگری میشود.ترشح ACTH به وسیله انسولین ،متیراپون و وازوپرسین تحریک می گرددو با دگزامتازون کاهش می یابد.تولید کورتیزول بیش از حد توسط هیپوفیز به هر دلیلی سندروم کوشینگ نام دارد.
میزان ACTH در طول روز از تنوع زیادی برخوردار است،بیشترین میزان آن در ساعات ۶و ۸ صبح بوده و از ساعات ۶ تا ۱۱ شب به کمترین میزان خود می رسد.سطح کورتیزول هم در شبانه روز متنوع است،کمترین مقدار آن در صبح و حداکثر میزان آن در عصر می باشد.
تولید بیش از حد ACTH میتواند هم در نتیجه بیماری،یا تحریک به وسیله استرس های عاطفی یا جسمی و هم به صورت غیر مستقیم در پاسخ به مکانیسم های غیر طبیعی از جمله در گیری هیپوفیز،هیپو تالاموس یا آدرنال باشد.
از این موارد میتوان اشاره کرد به:
بیماری آدیسون
سندروم کارسینوییدهیپرپلازی مادر زادی آدرنال
بیماری کوشینگ
افسردگی
تومورهای نابجای تولید کننده ACTH
عادت ماهیانه
سندروم نلسون (مربوط به تومورهای غده هیپوفیز)
دیابت غیر وابسته به انسولین
حاملگی
سپسیس
شوک سپتیک
کاهش ACTH هم میتواند در نارسایی آدرنال که منجر به کم کاری غده هیپوفیز و در نتیجه کاهش میزان ACTH میشود.شرایطی که باعث تولید بیش از حد ویا دسترسی بیش از حد به کورتیزول میشوند نیز می توانند منجر به کاهش سطح ACTH میگردند.
مثل:
آدنوم آدرنال
سرطان آدرنال
سندروم کوشینگ
درمان استروییدی برون ریز
برخی دارو ها هم اثر افزایشی دارند،مثل استروژن،انسولین،متوکلوپرامید،متیراپون،میفپریستون و وازوپرسین.
برخی داروها نیز اثر کاهشی دارند مثل:کورتیکواستروییدها،و پراواستاتین.
آزمایش تعیین سطح ACTH در آزمایشگاه آزادی انجام می پذیرد و میتوانید همه روزه به جز ایام تعطیل،جهت انجام آزمایش مراجعه کنید.
شرایط آزمایش:
۱۲ ساعت قبل از آزمایش ورزش های سخت انجام نگرفته باشد.
یک ساعت قبل از آزمایش استراحت کامل صورت گرفته باشد.
نمونه باید بین ۶ تا ۸ صبح جمع آوری گردد.
از استفاده از الکل و سیگار اجتناب گردد.