غربالگری اختلال متابولیک نوزادان ( نقص آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره خیلی بلند و یا VLCADD ) :
در ادامه مباحث قبلی به بررسی اختلال ديگري که در این تست مورد غربالگری قرار می گیرد، یعنی نقص آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره خیلی بلند و یا بیماری VLCADD (Very Long-Chain Acyl-CoA Dehydogenase Deficiency) می پردازیم.
بیماری VLCADD ، یک اختلال مرتبط با اکسیداسیون اسیدهای چرب (دارای زنجیره بسیار بلند) است که در آن افراد مبتلا در هضم چربیها و تبدیل شان به انرژی با مشکل مواجه می شوند.
بیماری VLCADD وقتی به وجود می آید که آنزیم ویژه ای به نام آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند، یا به درستی عمل نمی کند و یا اینکه اصلا وجود ندارد. وظیفه این آنزیم، هضم چربی های موجود در مواد غذایی و تبدیل آنها به انرژی است.
این آنزیم، چربیهای ذخیره ای بدن را نیز تجزیه و به انرژی تبدیل می کند. هنگامی که سطح گلوکز خون (منبع اصلی انرژی بدن) افت می کند، بدن برای تولید انرژی از چربیها استفاده می نماید (منبع اصلی تولید انرژی در هنگام گرسنگی و خواب، چربیها هستند).
هنگامی که آنزیم آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند، به درستی عمل نکند و یا اصلا وجود نداشته باشد، تنها منبع تولید انرژی در بدن گلوکز خواهد بود.
گلوکز، یک منبع خوب انرژی است اما مقدار آن در بدن محدود است. وقتی سطح گلوکز خون این بیماران کاهش می یابد، بدن آنها برای تولید انرژی از چربیها (اسیدهای چرب)، تلاش ناموفقی را آغاز خواهد کرد.
این امر منجر به کاهش سطح قند خون و افزایش سطح برخی مواد مضر در بدن می شود.
این اسیدهای چرب در غذاها و بافت های چربی بدن یافت می شوند. اسیدهای چرب منبع اصلی تامین انرژی قلب و ماهیچه ها بشمار می روند.
همچنین در گرسنگی های دوره ای نیز اسیدهای چرب، یک منبع مهم انرژی برای کبد و سایر بافت ها می باشند. بعبارتی مهمترین منبع انرژی بدن در هنگام گرسنگی اسیدهای چرب می باشد.
همینطور در زمانی که تقاضای مصرف انرژی زیاد است (مثلاً در هنگام تب و یا استرس های شدید) منبع اصلی تولید انرژی اسیدهای چرب می باشد.
سلولهای عضلانی قلب به انرژی زیادی نیاز دارند، از این رو در این اختلال در صورت عدم کنترل بشدت آسیب می بیند.
در اثر کاهش فعالیت آنزیم فوق، اسیدهای چرب با زنجیره بسیار بلند به طور صحیح استفاده نشده و در نتیجه این چربی ها به انرژی تبدیل نمی شوند که می تواند باعث ایجاد علائم بارز این اختلال مثل کمبود انرژی (lethargy) و هیپوگلیسمی شود.
همچنین ممکن اسیدهای چرب با زنجیره بسیار بلند و یا اسیدهای چربی که ناقص متابولیز شده اند، در بافت ها انباشته و بصورت یک ماده توکسیک (= سمی) باعث آسیب به قلب، کبد و ماهیچه ها شوند.
این انباشتگی غیر عادی، سایر علائم نقص VLCAD را ایجاد می کند، مثل مهار فعالیت آنزیمهای دخیل در گلوکونئوژنز (تولید داخل کبدی گلوکز) و در نتیجه کاهش گلوکز در هنگام ناشتایی.
تغییرات ژنتیکی در VLCAD
جهش در ژن ACADVL باعث ایجاد نقص VLCAD می شود. این ژن دستور ساخت آنزیمی به نام آسیل کوآ دهیدروژناز با زنجیره بسیار بلند را صادر می کند که برای تجزیه گروهی از اسیدهای چرب به نام اسیدهای چرب با زنجیره بسیار بلند مورد نیاز است.جهش در
ژن ACADVL منجر به کاهش آنزیم VLCAD در سلول ها می شود.
نقش توارث در VLCAD :
اين نقص معمولاً از الگوي وراثتي اتوزومال مغلوب پيروي ميكند. در اين الگو بيماران مبتلا باید دو كپي (= نسخه) از ژن جهش يافته داشته باشند تا علائم بیماری در آنها بروز کند.
افرادي كه داراي يك ژن معیوب هستند، ناقل خوانده ميشوند و علائم بیماری را نشان نميدهند، اما ميتوانند ژن معیوب را به فرزندان خود منتقل كنند.
وقتی هر دو والد ناقل باشند، 25% احتمال تولد کودک سالم، 50% احتمال تولد کودک ناقل و 25% احتمال تولد کودک مبتلا به VLCADD در هر بارداری براي آنها وجود دارد. ناقلین این بیماری فاقد علامت می باشند.
شیوع:
?این بیماری، یک اختلال نادر است که برای اولین بار در سال 1992 توصیف شده و هنوز آمار درستی درباره میزان شیوع آن در دست نمی باشد. این بیماری وابسته به نژاد، قبیله و موقعیت جغرافیایی خاصی نیست.
پیش بینی می شود این بیماری در کشورهایی که در آنها ازدواجهای فامیلی رواج بیشتری دارد (همانند ایران) شایعتر باشد. بر اساس تخمین ها از هر 40.000 الی 120.000 نفر، یک نفر به نقص VLCAD مبتلا می باشد.