چربی خوب و چربی بد چه معنی دارند؟
کلسترول یکی از مواد آلی طبیعی در بدن است که در کبد ساخته می شود وساختاری چربی مانند داشته و گونه ای از لیپید هاست.
کلسترول در تمام سلول های بدن وجود دارد.درصدی از کلسترول موجود در بدن هم از طریق مواد غدایی وارد بدن می شوند.
گرچه مقادیر بالای کلسترول برای بدن بسیار ضروری و ریسکی است اما از آنجایی که که کلسترول در ساخت انواع هورمون ها و همچنین حفظ غشای سلولی و یا در ساخت ویتامین دی و خیلی وظایف دیگر در بدن نقش دارد،وجود کلسترول اما در مقدار مناسب برای بدن ضروری و حیاتیست.
کلسترول به خودی خود در خون نامحلول است اما از طریق اتصال به لیپوپروتئین ها در سیستم گردش خون ، به قسمت های مختلف بدن منتقل می شود.
دو نوع مهم از این لیپو پروتئین ها، لیپوپروتئین با چگالی بالا یا HDL و لیپوپروتئین با چگالی کم یا LDL می باشند .
شاید تا بحال اصطلاحات چربی خوب و چربی بد به گوشتان خورده باشد، HDL همان چربی خوب و LDL همان چربی بد هستند.اما چگونه؟
همانطور که گفته شد کلسترول از طریق اتصال به لیپوپروتئین خود را در خون به نقاط مختلف بدن می رساند.
کلسترول حمل شده از طریق LDL اگر به مقدار زیادی در خون بالا برود،روی دیواره رگ های خونی تجمع کرده و رسوب می کند و در نتیجه به مرور زمان این تجمع ، رگ ها را تنگ کرده و موجب انسداد رگ ها یا گرفتگی عروق ،تشکیل لخته خون و در نهایت تصلب شرائن، حمله قلبی و سکته می شود.
زیرا این رسوبات روی دیواره رگ ها به صورت ناگهنی شکسته شده و موجب تشکیل لخته خون می شوند.
بعضا به این تجمع رسوبات پلاک کلسترول هم گفته می شود.
از این رو با توضیحات گفته شده،به LDL به واسطه عملی که انجام می دهد،چربی بد هم گفته می شود.
از طرفی HDL یا لیپوپروتئین با چگالی بالا ،کمک می کند تا کلسترول-ال دی ال اضافی در خون به کبد بازگشته و از آنجا از بدن خارج شود.در نتیجه زیاد شدن nHDL می تواند مانعی برای زیاد شدن کلسترول-ال دی ال شده ودر مانع رسوب آن روی دیواره رگ ها شود،از این رو به HDL چربی خوب هم گفته می شود.
نوعی دیگر هم از لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم به نام VLDL در خون وجود دارد که به عنوان ماده اولیه ساخت LDL به کار می رود ،پس در تشکیل رسوب کلسترول نقش داشته و چربی مفیدی نیست.
با توجه به توضیحات گفته شده ،سطح مناسب کلسترول در خون حائز اهمیت بالائیست و به صورت دوره ای حتما باید آزمایش شود.
چرا که متاسفانه کلسترول بالا معمولا علائم و نشانه خاصی از خود بروز نداده تا به مراحل اورژانسی مثل حمله قلبی و یا سکته برسد.
پس تنها راه تشخیص،پیشگیری و کنترل مطمعن مقدار کلسترول در بدن، انجام آزمایش خون به صورت منظم و دوره ای می باشد.
این آزمایش یک آزمایش ساده است که از طریق سرم خون انجام می شود و معمولا فرد قبل از انجام این آزمایش احتیاج به 10 تا 12 ساعت ناشتایی دارد.
به طور کلی در مقدار کلسترول در خون عواملی مثل رژیم و سبک تغذیه،وزن،ورزش،سن و جنس،وراثت و ژنتیک هم دخالت دارند و با کنترل و اصلاح این عوامل به سمت بهتر شدن،می توان مقدار کلسترول در خون را کنترل کرد.
پس انجام دوره ای و منظم آزمایش کلسترول حداکثر سالی یکبار بعد از سن 20-30 سالگی و استاندار سازی سبک تغذیه و زندگی در پیشگیری از بالا رفتن مقدار کلسترول و عوارض آن نقش مهمی دارند.