منظور از فشار خون میزان فشار و قدرتی است که خون بر اثر حرکت و برخورد به دیواره رگ ها وارد میشود.
میزان فشار خون گزارش شده با دو عدد مشخص می شود.فشار خون سیستولیک (عدد بیشتر)و فشار خون دیاستولیک(عدد کمتر).
فشار خون سیستولیک نشان دهنده فشار وارد شده به دیواره سرخرگ ها در هنگام انقیاض قلب و پمپاژ خون از طریق سرخرگ ها و فشار خون دیاستولیک نشان دهنده ی فشار وارد شده به دیواره سرخرگ ها در هنگام آزاد شدن عضلات قلب و زمانی که قلب در حال استراحت است.(ما بین هر ضربان) .
فشار خون بالا:
در برخی بیماری ها و یا با بالارفتن سن و وجود استرس وقتی سرخرگ ها قابلیت ارتجاعی و استحکام خود را از دست بدهند و یا این قابلیت کمتر شود،و همچنین رگ های کوچکتر هم شروع به باریک تر شدن کنند،فشار خون بالا شروع میشود.
فشار خون به طور طبیعی در مواقعی ورزش می کنیم یا فعالیت بدنی و فیزیکی داریم و یا حتی در مواقع استرس بالا می رود.
اما فردی که به بیماری فشار خون مبتلاست،در حالت استراحت هم فشار خون بالایی دارد.
معمولترین روش اندازهگیری فشار خون بهوسیله فشارسنج است که با استفاده از ارتفاع جیوه برای اندازهگیری فشار خون در حال چرخش در رگها استفاده میکند. با اینکه خیلی از فشارسنجهای فعلی دیگر از جیوه استفاده نمیکنند، ولی فشار خون هنوز در تمام دنیا با mmHg یا میلیمتر جیوه اندازهگیری میشود.
معمولا عواملی مثل: سن ،جنس ،وراثت و ژنتیک،چاقی و اضافه وزن ،رژیم غذایی نا مناسب،دیابت ،کمتحرکی، دخانیات و استرس در بروز بیماری فشار خون نقش دارند.تحقیقات نشان داده که ممکن است حتی نژاد هم در فشار خون بالا مؤثر باشد. سفید پوستان نسبت به بقیه بیشتر به فشار خون بالا مبتلا میشوند.
به طور معمول فشار خون بالا در طی چند سال به مرور ایجاد می شود و معمولاً میتواند بدون هیچ گونه علامتی باشد؛ اما حتی بدون علائم نیز می تواند به عروق خونی و اندام ها، به خصوص مغز، قلب، چشم ها و کلیه ها آسیب بزند.
تشخیص زودهنگام مهم است. خوانش منظم فشار خون و اندازه گیری دوره ای توسط پزشک و یا افراد ی مسلط به اندازه گیری فشار خون به طور دقیق در منزل هستند،می تواند به شما و پزشک در تشخیص به موقع این بیماری کمک کند. در صورت افزایش فشار خون، ممکن است پزشک برای ارزیابی اینکه آیا این مقدار بالا میماند یا به سطح نرمال باز میگردد، تا چند هفته فشار خون را چک کند.
درمان پر فشاری خون شامل مصرف دارو و ایجاد تغییرات سالم در سبک زندگی است. اگر این بیماری درمان نشود، می تواند منجر به بیماری هایی چون حمله قلبی، سکته مغزی، آسیب چشم و مشکلات دیگر شود.
فشار خون معمولا به بیماری خاموش معروف است و همانطور که گفته شد میتواند هیچ گونه علامتی از خود نشان ندهد،اما در صورت بروز هرکدام از عوامل زیر با پزشک خود برای چک فشار خون تماس بگیرید و یا مراجعه کنید:
سردرد، تنگی نفس و تپش قلب،خون دماغ، گرگرفتگی، سرگیجه ،درد قفسه سینه و تغییرات دید.
مهم ترین راه های کنترل فشار خون بالا:کنترل و کم کردن وزن،کم کردن مصرف غذاهای نمکی و پر چرب،مصرف سبزیجات، میوه و غذاهای حاوی پتاسیم،عدم مصرف سیگار و الکل وانجام رزش منظم(در بیماران فشار خون بالا با نظر پزشک.)
فشار خون پایین:
افت ناگهانی فشارخون اگر در اثر خونریزی شدید، عفونتهای جدی یا واکنشهای آلرژیک رخ بدهد بدون شک زندگی فرد را تهدید میکند. فشار خون پایین در بعضی از افراد ممکن است مطلوب باشد و هیچ مشکلی ایجاد نکند. با این حال، برای بسیاری از افراد، فشار خون غیرمعمول (فشار خون پایین) میتواند موجب سرگیجه و غش کردن شود. در موارد شدید، فشار خون پایین میتواند خطرناک باشد. علل فشار خون پایین ممکن است از کمبود آب تا اختلالات جدی پزشکی یا جراحی باشد. بعضی از بزرگسالان به طور مرتب دارای فشار خون در محدوده فشار خون پایین هستند؛ اما هیچ علامتی ندارند و نیازی به درمان ندارند. با این حال، در موارد جدی، زمانی که فشارخون به حدی پایین باشد که اکسیژن و مواد مغذی به ارگانهای مختلف مثل مغز، قلب، کلیه و … نرسد؛ در عملکرد طبیعی اندامها خلل ایجاد میشود
فشارخون پایین ممکن است در نگاه اول مطلوب به نظر برسد و برای بعضی افراد، هیچ مشکلی ایجاد نکند. ولی برای بسیاری از افراد، فشارخونی که خیلی پایینباشد، ممکن است باعث سرگیجه و غش کردن شود و اگر شدید باشد حتی ممکن است فرد را در خطر جدی قرار دهد.
زمانی که عدد بالای فشارخون (فشارخون سیستولی) کمتر از ۹۰ میلیمتر جیوه یا عدد پایین فشارخون (فشارخون دیاستولی) کمتر از ۶۰ میلیمتر جیوه باشد فشارخون پایین محسوب میشود و با علائمی مثل: سردرد،یا سرگیجه،غش،تاری دی،دحالت تهوع ،عدم تمرکز و شوک شدن فیزیکی فرد و آنافیلاکسی(نوعی شوک که نیازمند اقدامات سریع پزشکی.)است و نیازمند عکس العمل سریع اولیه فرد همراه بیمار و سپس مراجعه به پزشک است.
در نتیجه موارد ذکر شده فشار خون بالا و فشار خون پایین هردو در صورت بروز میتوانند مشکلات جدی به همراه داشته باشند
پس با رویه زندگی مناسب ،دوری از استرس ،تغذیه مناسب،ورزش به اندازه(در بیماران دارای فشار خون بالا با نظر پزشک) و چک دوره ای فشار خون و مشورت با پزشک میتوان از این بیماری در امان ماند و یا عوارض آن را کنترل کرد.