بدن انسان از سلولهای گوناگونی ساخته شده است. برروی سلولهای هسته دار بدن مولکولهای خاصی قرار دارد که در هرانسان منحصر به فرد می باشد و با مولکولهای سطحی سلولهای فرد دیگر متفاوت می باشد. از این رو این مولکولها می توانند نقش مهمی در ایجاد ایمنی بدن در برابر عوامل بیگانه داشته باشند. به طوری که یک سلول را ،از بدن یک فرد به فرد دیگر انتقال دهیم ،سیستم ایمنی فرد دریافت کننده متوجه حضور سلول نا شناس می شود و سعی به حذف این سلول می کند.
البته طی تحقیقات انجام شده، دیده شده این مولکولها در افراد خویشاوند و نزدیک اختلاف کمتر است زیرا هر فرد نيمي ازاین مولکولها که اصطلاحا به آنها نشانگر یا آنتی ژنهای سطح لکوسیت انسانی (Human Leukocyte Antigen) یا آنتي ژن هاي مجموعه سازگاري بافتي اصلي می گویند را از پدر و نيمي از مادربه ارث می برد.
طبق مطالعات انجام شده این آنتی ژنها برای تعیین سازگاری بافتی در پیوند عضو و همچنین در بیماری های خودایمنی نقش دارند.
ژن HLA مسئول ساخت این آنتی ژن می باشد. حال هرگونه ایراد و اختلال در این ژنها می تواند موجب اختلال در ساخت و عملکرد HLA شود که این امر برابر است با عدم توانایی و ایجاد مشکل در عملکرد سیستم ایمنی فرد، به خصوص عدم توانایی تشخیص پروتئین های بیگانه مانند ویروس ها وباکتری ها. از بیماریهای مربوط به این آنتی ژن می توان به اسکلروز مولتیپل ، بیماری بهجت، نارکولپسی یا حمله خواب، آرتریت روماتوئید و… اشاره نمود.
در پیوند اعضا نیز حتما باید سازگاری آنتی ژن های فرد اهدا کننده و گیرنده پیوند چک شوند و با تجویز داروهای مهار کننده سیستم ایمنی به گیرنده پیوند،سعی شود تا خطر رد پیوند را به حداقل برسد.
برای انتخاب اهدا کننده ی مناسب ،HLAگیرنده و HLAدهنده پیوند مورد بررسی قرار می گیرد و سرانجام اهدا کننده ای که سازگاری بیشتری با گیرنده دارد انتخاب می شود.
همانطور که گفته شد اختلاف آنتی ژنی در خویشاوندان کمتر است ولی با اين حال حدود 70% بيماراني كه نياز به پيوند دارند دهنده مناسب را در خانواده شان ندارند . بنابراين اگر فردي دهنده نداشته باشد بايد به دنبال استفاده از نمونه فرد غير خويشاوند و يا واحدهاي خون بندناف سايرين باشد . بنابراین افرادی که می خواهند پیوند عضو و پیوند سلول های بنیادی خون ساز دریافت نمایند به خصوص در افراد با سنین بالا توصیه می شود که این آزمایش را انجام دهند.
روش های انجام تست HLA:
– سرولوژی
– فلوسایتومتری
– مولکولی
موارد زیر برای انجام تست باید رعایت شود:
– این آزمایش باید بلافاصله بعد از انجام نمونه گیری انجام شود.
– در صورتی که نمونه گیری خارج از آزمایشگاه انجام می گیرد بعد از انجام نمونه گیری، نمونه بلافاصله به آزمایشگاه ارسال گردد.
– برای انجام آزمایشات سرولوژیک نمونه در دمای اتاق و برای انجام آزمایشات مولکولی، نمونه باید در یخچال نگهداری شود.
هرگونه سوال، انتقاد و پیشنهاد خود را با ما درمیان بگذارید. باتشکر روابط عمومی آزمایشگاه پاتوبیولوژی آزادی